.jpg)
Prof.Dr.Tayfun Güler
Taksim Alman Hastanesi
Teknede yaşarken karşılaşılabilecek sorunların çoğu basit, kolay tanınabilecek, tekne içinde çözüm getirilebilecek sorunlar olmaktadır. Gıda zehirlenmesi, ateş, baş ağrısı, deniz tutması, küçük travmalar, kesiler, böcek sokmaları bu tip problemler arasında sayılabilir. Nadiren oluşabilecek ve bazıları yaşamı tehdit edebilecek tipteki sorunlar ise gerçekten tıbbi yardım gereksinimi duyulacak hatta tıbbi yardım olmaksızın üstesinden gelinemeyecek kadar ciddi olabilmektedir. Bunlar arasında ciddi kanamalar, yaralanmalar, çıkık ve kemik kırıkları, ağır kafa travması, ciddi hipotermi, göğüs ağrısı ve kalp krizi sayılabilir. Bu tip problemlerin en uç noktasında ise kazazedenin kalp atımlarının ve solunumunun durması yer alır. Böyle bir durumda ilk yapılacak iş, acil yardım çağırmak olmakla birlikte o anda bir şey yapıp yapmamak arasındaki fark, kazazedenin yaşamda kalması veya ölmesi olabilir. Bu nedenle bazı tıbbi sorunlarda sorunu tanımak ve çözüm getirmek için hem zamanımız, hem de el altında bulunduracağımız notlarımız ya da telefon ile danışacağımız kişilerin olması mümkün iken çok nadiren karşılaşacağımız ve kazazedenin hasar görmesine ya da yaşamını kaybetmesine neden olabilecek sorunlarda eğitimli olmamız yaşam kurtarıcı tek faktör olacaktır. İyi haber, karşılaşacağımız sorunların neredeyse tamamının, çok ciddi sonuçlara sebebiyet vermeden halledilebilecek tipte olduğudur.
Bu başlık altında işlenecek başlıca konular:
- Baş ağrısı
- Gastroenterit / gıda zehirlenmesi /zehirlenmeler
- Vücut sıcaklığında değişiklik oluşturan sorunlar
- Yanıklar
- Yabancı cisim
- Hayvanlarla temas
- Yaralanmalar, kanamalar, şok
- Kırık ve çıkıklar
- Göğüs ağrısı, kalp krizi
- Kardiyopulmoner resüsitasyon (Temel yaşam desteği)
- Ne zaman tıbbi yardım istemelisiniz:
- Aniden ve ciddi bir baş ağrısı başladıysa
- Ateş, ense sertliği, döküntü, bilinç bulanıklığı, bilinç kaybı, nöbet, görmede değişiklik (bulanık görme, ışıkların etrafında haleler), baş dönmesi, zayıflık ya da kol veya bacaklarda hissizlik, kızarık göz, uyuşukluk veya konuşmada güçlük baş ağrısına eşlik ediyorsa,
- Baş ağrınız ciddi ise ve bir boğaz ağrısı ya da solunum yolu enfeksiyonu arkasından ortaya çıkmışsa
- Alışık olduğunuzdan farklı tipte bir baş ağrınız varsa ve 50 yaşın üzerinde iseniz,
- Ağrınız giderek şiddetleniyor ve birkaç gün sürüyorsa.
- Virüsler,
- Bakteri veya parazitlerle kontamine yiyecek ve içecekler
- Yeni yiyeceklere reaksiyon. Çocuklarda bu nedenle belirti ve bulgular ortaya çıkabilir. Bebeklerde anne sütü aldıkları dönemde annelerinin diyetindeki bir değişiklikten bile etkilenebilirler.
- İlaç yan etkisi. Bazı ilaçlar, yan etki olarak gastroenterite neden olabilirler.
Karakteristik belirti ve bulgular:
- Bulantı ve kusma
- İshal
- Karın ağrısı
- Hafif ateş (bazen)
Enfeksiyonun şiddetine göre bu belirti ve bulgular bir gün ile 1 hafta arasında sürebilir. Eğer kendinizde gastroenteritten şüpheleniyorsanız:
- Birkaç saat süreyle ağızdan gıda alımını sonlandırarak midenizi istirahate alınız.
- Susuz kalmayınız. Su, kolay içilebilir içecekler (sporcu içecekleri vb) içiniz. Eğer sıvı almakta güçlük çekiyorsanız küçük hacimlerde ve sık almayı deneyiniz. İdrarınızı rengi açık ve kokusuz olmalıdır. Koyu renkli ve kokan bir idrar yeterince sıvı almadığınızı gösterir. Baş dönmesi (kan basıncı düşüklüğü) de yeterince sıvı almadığınızı gösterebilir. Bu bulgulardan herhangi birisinin olması ve yeterince sıvı alamamanız durumunda tıbbi yardım isteyiniz.
- Birkaç saat açlıktan sonra yavaşça yemeye başlamalısınız. Seçeceğiniz yiyecekler sindirimi kolay olan, krakerler, tost, muz, pilav, tavuk eti olmalıdır. Bulantınız yeniden olursa yemeye ara veriniz. Süt ve süt ürünleri, kafein, alkol, nikotin, aşırı baharatlı ve yağlı yiyeceklerden kaçınınız.
- Rahatsızlık hissini gidermek için parasetamol kullanabilirsiniz.
- İstirahat ediniz. Hastalık ve su kaybı, kendinizi yorgun ve güçsüz hissettirebilir.
- Kusmanız 2 günden daha uzun sürüyorsa
- İshal birkaç günden daha fazla sürüyorsa
- İshaliniz kanlı ise
- Ateşiniz 38.5 dereceden fazla ise
- Baş dönmesi ve yorgunluk hissiniz devam ediyorsa
- Bilinç bulanıklığı gelişirse
- Ciddi karın ağrısı gelişirse
- Çocuğunuzu istirahat ettiriniz.
- Kusmaları bittiğinde oral rehidrasyon solüsyonlarından (GeOral toz, 1 poşet/1 lt su, doz: 1 çay bardağı/kg) ufak miktarlarda ve sık içiriniz. Sadece su veya sadece elma suyu içirmeyiniz.
- Yavaş yavaş yumuşak, kolay sindirilebilir yiyeceklere (tost, pilav, muz ve patates) başlayın. Yağlı süt ürünleri (süt, dondurma), şekerli yiyecekler (gazoz, şeker) vermeyin. Bu tip yiyecek ve içecekler ishali arttırabilir.
- Rahatsızlık hissi için parasetamol kullanabilirsiniz. Asprin kullanmayın.
- İleri derecede halsizlik
- Kanlı kusma
- Kanlı ishal
- Aşırı susuzluk bulguları (ağız kuruluğu, cilt kuruluğu, çökük göz küreleri, göz yaşı olmaksızın ağlama, bıngıldağı açık olan bebeklerde bıngıldağın çökük olması) varsa.
- Çocuk 2 yaşın altında ise, 1 günden daha fazla süren ateş varsa, 2 yaşın üstündeki çocuklarda ateş 3 günden daha fazla sürüyorsa.
- Ağız ve dudaklarda yanma hissi ve kızarıklık
- Değişik nefes kokusu
- Kişinin üzerinde, yerde, mobilyalarda yanık, leke, toz, koku
- Boş ilaç şişeleri, dağılmış ilaçlar
- Kusma, nefes almada güçlük, uyku hali, bilinç bozukluğu veya açıklanamayan bulgular
Ne zaman yardım çağırılmalı?
- Bilinç bulanıklığı veya bilinç kaybı
- Nefes almada güçlük veya solunumun durması
- Kontrol edilemeyen huzursuzluk veya ajitasyon
- Sara krizi
Eğer hastanın durumu stabil ise, klinik bulgu yoksa ancak yine de zehirlenmeden şüpheleniyorsanız yine de Zehir Danışma Merkezi'ni arayınız. Telefon etmeden önce hastanın yaşı, kilosu, klinik bulguları, zehirlenmeye ilişkin olduğunu düşündüğünüz herhangi bir bilgiyi (varsa boş ilaç şişeleri, ilaçlar) vermek üzere hazır olunuz.
- Eğer karbon monoksit (soba, mangal, termosifon) zehirlenmesinden kuşkulanıyorsanız kazazedeyi bulunduğu ortamdan taze hava olan bir ortama çıkarmalısınız.
- Eğer zehirlenme ağız yoluyle olduysa eğer varsa ağzında kalan parçacıkları çıkarınız.
- Eğer zehirlenme ev temizlik malzemesi veya diğer kimyasallar ile olduysa o malzemenin etiketini okuyunuz. Eğer malzeme toksik ise etiket, olasılıkla zehir danışma merkezine danışmanızı tavsiye edecektir.
- Eğer hastanın üzerinde, cilt veya gözlerinde zehirlenmeye neden olan artıklar (toz, leke vb) varsa giysilerini çıkarınız. Gözlerini ve cildini soğuk ya da ılık bol su ile uzun süre (20 dakika duş) yıkayın.
- Kazazedenin nefes alıp almadığından emin olun. Eğer solumuyorsa, bilinci kapandıysa, hareket etmiyorsa CPR başlatınız.
- Kazazedeyi hastaneye götürürken bulduğunuz boş ilaç kutularını da yanınızda götürünüz.
Ne yapmamalısınız?
- Hastayı kusturmak için bir şey vermeyiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder